İSVİÇRE EMEKLİLİK SİSTEMİ VE OTURUM

              İSVİÇRE DE EMEKLİLİK SİSTEMİ VE OTURUM

Bu yazı dizimizde ,

TÜRKİYE'DE GEÇEN SİGORTALI HİZMETLERİN İSVİÇRE'DE BAĞLANACAK MALÛLİYET AYLIĞINA (IV-RENTE) ETKİSİ,

İsviçre emeklilik sisteminde en sık karşılaşılan sorunlar,

İsviçre prim transferine ait detaylar aktarılacaktır.

KONULAR

İsviçre’ye Giriş Vizesi

İsviçre’de Oturma Ve Çalışma İzinleri

Yaşlılık, Geride Kalanlar, Ve Malulliyet Sigortası, Askerlikte Gelir Kaybını Önleme Sigortası(Ahv/Iv/Eo)

Pansiyon Kasa (Berufliche Vorsorge) Hakları

Türkiye’ye Kesin Dönüşte Dikkat Edilecek Hususlar

Prim Transferi Hakkında Bilgiler

Türkiye'de Geçen Sigortalı Hizmetlerin İsviçre'de Bağlanacak Malûliyet Aylığına (Iv-Rente) Etkisi

Malûliyet Aylığı (Iv-Rente) Alanların Türkiye'ye Kesin Dönüş Yaptıklarında 3201 Sayılı Kanuna Göre Borçlanmaları

İSVİÇRE’YE GİRİŞ VİZESİ

İsviçre’ye giriş vizesi için genel ön şartları şunlardır:

• İsviçre tarafından tanınan geçerli bir pasaport,
• Giriş vizesi,
• Yabancının, kamu düzeni ve güvenliğini, İsviçre’nin uluslararası ilişkilerini tehlike oluşturmaması,
• Yabancının bu ülkeden sınırdışı edilmemiş olması ve İsviçre’ye girişinin yasaklanmamış olması,
• Süresi içinde ülkeyi terk edeceğini garanti etmiş olması,
• Yabancının, İsviçre’den transit geçeceği veya burada ikâmet edeceği süreler için yeterli maddi güce sahip olması,

Vize yükümlülüğü

İsviçre’nin vize alma yükümlülüğünden muaf tuttuğu birçok ülke vatandaşı haricinde, içinde Türkiye’nin de bulunduğu ülkelerden gelenler önceden vize almak zorundadırlar.

Vize alma süreci

Vize başvurusu kaideten yabancının ikâmet ettiği yere en yakın İsviçre’nin yurtdışı temsilciliğine (Büyükelçilik, Konsolosluk) yapılmaktadır. İlgili temsilcilikler, İsviçre’de çalışma amacına yönelik olmayan turizm, ziyaret, iş görüşmeleri, tedavi, bilimsel/dini/kültürel/ekonomik/sportif toplantılara katılma gayesi ile bu ülkeye gitmek isteyenlere vize verebilmektedir.

90 gün içinde 8 günü geçmeyen çalışmalar çalışma izni gerektirmemekte ve yukarıdaki kategoride değerlendirilmektedir.

İsviçre’nin yabancı ülkedeki temsilciliği yukarıda açıklanan amaçlar dışında olan ve bu ülkede uzun sürecek ikâmetler için, yalnız Federal Yabancı Sorunları Dairesi (Bundesamt für Ausländerfragen) veya Kanton Yabancılar Polisi’nin izni ile vize verebilmektedir.

Vize ön şartlarının kontrolü

İsviçre’nin dış temsilciliği vize verilip verilemeyeceğinin kontrolü için uçak bileti ve otel rezervasyonu talep edebilmekte veya seyahatin amacına yönelik bilgiler isteyebilmektedirler.

Vize verilmesinin reddedilmesi

Yetkili makamlar aşağıda belirtilen şartlar yerine getirilmediği takdirde vize vermeyi reddedebilmektedirler:

• Yabancının giriş vizesi ön şartlarını haiz olmaması,
• Talep edilen belgeleri yetkili makama vermemesi,
• Yalan beyanda bulunması, yanlış, sahte veya doğruluğundan şüphe duyulan belgeler vermesi,
• Yabancıdan veya İsviçre’deki ikâmet amacında şüphe hasıl olması.

Vize verilmemesine itiraz

İsviçre’nin yurtdışı temsilciliğinin vize vermeyi reddetmesi durumunda bu bir form yazı ile müracat sahibine bildirilmektedir. Red kararına karşı itiraz edebilmek için Federal Yabancılar Dairesi (Bundesamt für Ausländerfragen, CH-3003 Bern-Wabern)’nden ücrete tabi yazılı karar talep etmek mümkündür. BFA’nın olumsuz kararına karşı ise Federal Adalet ve Polis Bakanlığı şikâyetler servisine başvurabilmektedirler. Ancak, Kanton veya belediyelerin olumsuz görüş bildirmeleri durumunda bir şikâyet hakkı yoktur.

İstisnai vize ve İsviçre’ye tekrar giriş vizesi

İstisnai durumlarda İsviçre sınırında da vize verilebilmektedir. BFA ve Kanton Yabancılar Polisi yabancının ikâmet ve yerleşme durumunun açıklığa kavuşmadığı durumlarda İsviçre’ye Tekrar Giriş Vizesi/Rückreisevisum verebilmektedirler. Geçici olarak ülkeye kabul edilenlere ise Tekrar Giriş Vizesini Federal Mülteciler Dairesi verebilmektedir.

Vize süresinin uzatılması

Kanton Yabancılar Polisi İsviçre’nin bir dış temsilciliğince veya sınırda verilmiş bir vizenin süresini uzatabilmektedirler.

İsviçre’ye giriş veya transit geçiş vizesi için maddi garanti

Yabancının İsviçre’de ikâmeti sırasında veya transit geçişi sırasında ihtiyaçlarını karşılayacak maddi imkânlara sahip olması gerekmektedir. Halen bu miktar yetişkinler için günlük 100.-İFr. öğrenciler için ise günlük 30.-İFr.’dir. Yetişkinlerin yanında seyahat eden çocuklardan maddi garanti göstermesi istenmemektedir.

İsviçre’nin yabancı temsilciliği maddi garanti olmaması umunda, İsviçre’de ikâmet eden bir kişinin bu ülkeye seyahat edecek yabancının ortay çıkacak masraflarının en çok 20.000.-İFr’ye kadar olan bölümü karşılayacağına dair garanti belgesi vermesini isteyebilmektedir.

Diğer taraftan, garanti verilerek vize alan kişinin İsviçre’de hastalıklara veya bir kazaya karşı özel seyahat sigortası yaptırması uygun olacaktır.

Çalışma vizesi

İsviçre’ye çalışmak amacıyla gitmek isteyen ve vize talebinde bulunan yabancılar, bu ülkedeki bir işverenin kendisini istihdam edeceği bir belge ile ispatlamak zorundadırlar. Çalışma vizesi talebi süreci İsviçre’ye girişten önce tamamlanmış olmalıdır. 90 gün içinde 8 günden fazla çalışacak olan ve serbest iş yapacak olanlar için de aynı durum sözkonusu olup, İsviçre’ye girişten önce ikâmet onayının garanti edilmesi gereklidir.

Yabancıların aile birleştirmesi çerçevesinde İsviçre’ye gelmesi

İsviçre’de yaşayan C- veya B-tipi oturma izni sahibi olan yabancılar aile birleştirmesi çerçevesinde eş ve 18 yaşından küçük bekâr çocuklarını İsviçre’ye getirebilmektedirler. Bu iznin verilebilmesi için aranan şartlar şunlardır:

• aile bireylerini getirecek yabancının en az bir yıldan beri İsviçre’de ikamet ediyor olması,
• yeterli kazancı bulunması,
• uygun bir evin mevcut olması.

23 Mart 1990 tarihli Kanun ile yabancıların ikâmet ve yerleşme esaslarını düzenleyen Federal Kanun’da bir değişiklik yapılmıştır. Bu değişiklik ile aile birleştirmesinde kadın ve erkek arasında eşitlik sağlanmıştır. Yerleşme hakkına sahip olanlar için aile birleştirmesi bir hak olmaktadır.

 

İSVİÇRE’DE OTURMA VE ÇALIŞMA İZİNLERİ

(Koşulları ve Türleri)

Bir yabancının İsviçre’de ikâmet edebilmesi için oturma iznine sahip olması gerekmektedir. İsviçre makamlarınca oturma izni haricinde ayrı bir çalışma izni belgesi verilmemekte, yabancının çalışma ile ilgili statüsü sahip olduğu oturma izni türüne göre belirlenmektedir. Oturma izni çeşitleri ise şunlardır:

Sezon İşçisi (A-tipi oturma izni)

Mevsimlik işler için (genelde inşaat, lokanta ve ziraat işleri) verilen ve bir takvim yılında en çok 9 ay İsviçre’de ikâmet imkânı sağlayan oturma iznidir. Bu tür oturma izni sahipleri aile birleştirmesi çerçevesinde aile bireyleri ülkeye getirememektedirler. Son 48 aylık dönem içinde toplam 36 ay İsviçre’de çalışan sezon işçileri yıllık oturma izni (B-tipi oturma izni) verilmesini talep edebilmektedirler.

 

Yıllık oturma izni (B-tipi oturma izni)

Genelde bir yıl için geçerlidir. Uzatılması sırasında ilgilinin kişisel durumu ile iş piyasası durumu dikkate alınır. Yıllık oturma iznine sahip olanların meslek, iş yeri ve Kanton değiştirebilmeleri izne tâbidir. İlk beş yıldan sonra ikişer yıllık sürelerle uzatılır.

Yerleşme hakkı (C-tipi oturma izni)

Bir yabancı için İsviçre’de en güvenli oturma izni çeşidi olup, süre yönüyle sınırsız kâmet hakkı vermekte ve ikâmet koşullara bağlanmamaktadır. Denetimin sağlanabilmesi amacıyla C-tipi oturma izninin 3 yılda bir yenilenmesi zorunluluğu getirilmiştir. Diğer oturma izni tipleri gibi C-tipi oturma izni de sadece izni veren Kantonda geçerlidir. Ancak, Kanton değiştirmek isteyen C-tipi oturma izni sahiplerine kural olarak izin verilmektedir.

C-tipi oturma izni bir yabancı ile İsviçre vatandaşını çalışma statüsü açısından eşit duruma getirmekte, diğer taraftan isterlerse serbest çalışmalarını (iş yeri açmalarını) –İsviçre vatandaşlarına mahsus az sayıda meslek hariç- mümkün kılmaktadır.

İsviçreli veya yerleşme hakkına sahip bir yabancı ile evli yabancılara kural olarak beş yıllık yasal ikâmetten sonra C-tipi oturma izni (yerleşme hakkı) verilmektedir. Yerleşme hakkı verilen yabancının aynı evde oturan 18 yaşından küçük çocukları da C-tipi oturma izni alabilmektedirler.

Vatandaşlarımız İsviçre’de 10 yıl yasal olarak ikâmet ettikten sonra yerleşme hakkı verilmesine hak kazanmaktadırlar. Eşlerden biri yerleşme hakkına sahip ise, beş yıllık yasal kesintisiz ikâmetten sonra diğer eşe de yerleşme hakkı verilmektedir.

Çalışma müsaadeli ikâmet onayı (Ci-tipi oturma izni)

Çalışma müsaadeli ikâmet onayı uluslararası memurların aile bireyleri ve yabancı misyon üyelerinin çalışan 21 yaşını aşmamış çocuklarına ve eşlerine verilmektedir. Geçerlilik süresi esas hak sahibinin görev süresinin bitimine kadardır.

Sınır İşçisi (G-tipi oturma izni)

İsviçre’nin sınır bölgelerinde çalışan, ancak ikâmetgâhları komşu ülkelerde bulunan yabancılara verilen izindir. Bunlar her akşam komşu ülke sınır bölgesindeki ikâmetlerine geri dönmek zorundadırlar.

Kısa süreli oturma izni (L-tipi oturma izni)

İsviçre’de kısa süreli çalışma veya mesleki ihtisas için verilen oturma iznidir. Süresi bitince İsviçre’yi terk etmek zorunludur.

F-tipi oturma izni

İltica talebi reddedildikten sonra sınırdışı edilmesi uygulaması çeşitli nedenlerden dolayı yapılamayan ve bu yüzden İsviçre’de kalmasına geçici olarak müsaade edilen yabancılara F-tipi oturma izni verilmektedir. Kosova ve Bosna olaylarında olduğu gibi bazı özel durumlarda toplu olarak ülkeye kabul edilenlere de bu tür ikâmet izini verilmektedir. F-tipi oturma izni sahipleri yalnız iltica talebinde bulunanların çalıştığı işlerde çalışabilmektedirler.

N-tipi oturma izni:

İsviçre’de iltica talebinde bulunanlara verilmektedir. N-tipi oturma izni sahipleri ülkeye giriş tarihinden itibaren belirli iş kollarında olmak üzere ve yabancılar polisinin müsaadesi ile en erken 6 ay sonra çalışma müsaadesi alabilmektedirler.

Korunmaya muhtaç olanlar kimliği (S-tipi oturma izni)

Bu tür kimlik ülke içinde geçici ikâmet eden yabancılara verilmekte olup, İsviçre’den çıkış veya ülkeye giriş hakkı vermemektedir. Bir işe giriş veya iş değiştirme önceden alınması gereken izne tabidir. Bir iş başvurusu yapıldığında S-tipi oturma iznini işverene gösterme zorunluluğu vardır.

Oturma izinlerinin geçerliliğini kaybetmesi:

Yıllık oturma izninin (B-tipi oturma izni) geçerliliğini kaybetmesi:

-İsviçre’nin kesin olarak terk edileceğinin yetkili makama (Einwohnerkontrolle) bildirilmesi (Abmeldung),

-Süresi biten oturma izninin zamanında uzattırılmaması veya uzatılmaması halinde,

-İsviçre’de fiili ikâmet edilmediği, yani bir bildirimde bulunmaksızın İsviçre dışında ikâmet edildiği kanısına varılması halinde.

Yerleşme hakkının (C-tipi oturma izni) sona ermesi

-İsviçre’nin kesin olarak terk edileceğinin yetkili makama (Einwohnerkontrolle) bildirilmesi,

-6 aydan fazla süre ile İsviçre dışında kalınması. (Ancak, önceden müracaat etmek suretiyle bu sürenin iki yıla kadar uzatılmasını talep etmek mümkündür.)

İsviçre'de sosyal güvenliğin sağlanmasında üç sütun (Drei-Säulen) sistemi esas alınmaktadır. Birinci sütunu Yaşlılık, geride kalanlar ve Malullük Sigortası (AHV/IV), ikinci sütunu Pansiyon Kasa, üçüncü sütunu ise yaşlılıkta gelir sağlamaya dönük uzun vadeli özel tasarrufların desteklenmesi oluşturmaktadır. Yaşlılık, Geride Kalanlar ve Malullük Sigortası (AHV-IV) kişinin asgari geçimini güvence altına almakta, bu sigorta ile Pansiyon Kasa tarafından bağlanan aylıkların toplamının, çalışırken elde edilen kazancın %60'ını karşılaması ve böylece ilgilinin alıştığı normal yaşamını sürdürebilmesi öngörülmektedir.

 

YAŞLILIK, GERİDE KALANLAR, VE MALULLİYET SİGORTASI, ASKERLİKTE GELİR KAYBINI ÖNLEME SİGORTASI(AHV/IV/EO)

1. a) Yaşlılık sigortasından yararlanma yaşı

erkekler için 65

kadınlar için 63 - 64

Ancak, erkekler 63. yaşlarından, kadınlar ise 62.yaşlarından itibaren erken emekli oldukları her yıl için aylıklarından yapılacak kesintiyi kabullenmeleri halinde erken emekli olabilmektedirler.

1. b) Malûllük aylığı

%40’a kadar işgücü kaybı olanlara....................¼ oranında malûllük aylığı

%50’ye kadar işgücü kaybı olanlara ................1/2 oranında malûllük aylığı

%66 ve daha fazla işgücü kaybı olanlara.......tam malûllük aylığı

%50’den az işgücü kaybı olanların aldıkları malullük aylıkları yalnız İsviçre’de ikâmet edenlere ödenmekte olup, %50’den fazla (1/2 malûllük aylığı) işgücü kaybı olanların aylıkları İsviçre dışında ikâmet etseler dahi hiç bir şart ileri sürülmeksizin ödenmeye devam edilmektedir.

1. c) Geride kalanlar aylığı

Sigortalının ölmesi halinde;

-çocuk sahibi olan dullara dul aylığı,

-çocuk sahibi olunmaması halinde evliliğin en az 5 yıl sürmüş olması ve dulun 45 yaşını doldurmuş olması durumunda dul aylığı,

-18 yaş ve daha küçük olan çocuklara yetim aylığı ödenmekte olup, bu aylık meslek eğitimi veya yüksek eğitimde bulunulması durumunda eğitim süresince veya en çok 25.yaşın bitirilmesine kadar ödenmektedir.

1. d) Askerlikte gelir kaybını önleme düzenlemesi (EO)

EO, Malullük Sigortası gibi (IV) Yaşlılık Sigortası (AHV) ile bağlantılıdır. İsviçre’de yaşayan, askerlik yapması mümkün olmayanlar ve yabancılar da dahil herkesi kapsamaktadır.

Askerlik, sivil hizmet ve koruma hizmetinde geçen sürelerde gelir kaybını karşılamaya yönelik bir sigortadır.

AHV/IV/EO sigortaları prim miktarları şöyledir:

	İşçi	İşveren	Toplam
AHV	%4,2	%4,2	%8,4
IV	%0,7	%0,7	%1,4
EO	%0,15	%0,15	%0,3
Toplam	%5,05	%5,05	%10,1

Tamamlayıcı yardımlar (EL)

İsviçre’de ikâmet eden ve AHV/IV’dan aylık alan İsviçreliler ve en az 10 yıldır İsviçre’de yaşayan yabancılar ile bu ülkede en az 5 yıldır ikâmet eden mülteciler gelirlerinin yeterli olmaması durumunda bu yardımlardan yararlanmakta olup, giderleri Federal İdare, Kantonlar ve belediyeler karşılamaktadır.

 

PANSİYON KASA (Berufliche Vorsorge) HAKLARI

Pansiyon Kasalar, iş yerleri, iş kolları veya bölgesel olarak değişik şekillerde teşkilatlanmıştır. Uygulamaya ilişkin hususlar Pansiyon Kasaların tüzükleri ile düzenlenmiş olup, bu düzenleme ilgili Federal Kanun çerçevesinde ve tanıdığı serbesti ölçüsünde farklılıklar göstermektedir.

1 Ocak 1985 tarihinden itibaren çalışanlar için mecburi olan Pansiyon Kasa kapsamına, 18 yaşından büyük ve yıllık kazancı 24.750 İsviçre Frangı (2001 yılı için) üzerinde olanlar girmektedir. Pansiyon Kasa 18-24 yaş arasında olanlara ölüm ve maluliyet sigorta kolları için, 25 yaşından itibaren ise bunlara ek olarak yaşlılık sigorta kolu için mecburidir.

Pansiyon Kasa için prime esas olan ücret, Yaşlılık, Geride Kalanlar ve Malullük Sigortası (AHV/IV) primine esas olan ücret ile aynı değildir. Yıllık kazançtan muafiyet sınırını oluşturan kazancın (24.750) düşülmesi sonucu ortaya çıkan miktar Pansiyon Kasa primine esas kazancı (Koordinierter Lohn) teşkil etmektedir. Pansiyon Kasa primi kesilebilecek yıllık azami ücret miktarı ise, muafiyet miktarı düşüldükten sonra, 2001 yılı için 49.440 İFr’dir.

Pansiyon Kasa primlerinin asgari yarısını işveren ödemekle yükümlüdür. Prim oranları sigortalının yaşına göre değişmekte ve yaş ilerledikçe bu oran artmakta olup, Pansiyon Kasa primleri koordine ücretin %7'si ile %18'i arasında değişmekte ve buna %1.7-%3.5 arasındaki malûliyet sigorta primleri eklenmektedir.

Pansiyon Kasa ile amaç edinilen husus, Yaşlılık Geride Kalanlar ve Malûliyet Sigortasından (AHV-IV) bağlanan aylığa ilaveten ikinci bir aylık bağlamaktır.

Pansiyon Kasa mevzuatına göre sağlanan haklar, Yaşlılık Geride Kalanlar ve Malûliyet Sigortasından (AHV/V) sağlanan haklara paralel olmaktadır.

İşyeri değiştirme hallerinde, Pansiyon Kasada mecburi sigorta kapsamında oluşan haklar yeni iş yerinin Pansiyon Kasasına devredilmektedir. Bunun için yeni Pansiyon Kasanın adresinin önceki Pansiyon Kasaya bildirilmesi gerekmektedir.

1.7.1997 tarihinden itibaren işsizlik parası alındığı sürede malûliyet ve ölüm halleri için Pansiyon Kasa mecburidir. Bu mecburiyet günlük işsizlik parası miktarının 91.70 İsviçre Frankını geçmesi durumunda sözkonusudur.

İsviçre'yi kesin olarak terk eden vatandaşlarımız Pansiyon Kasa haklarını toplu olarak alabilmektedirler.

Pansiyon Kasa’da Unutulan Haklara İlişkin Merkez

İsviçre’de çalıştıktan sonra bu ülkeden ayrılan, ancak Pansiyon Kasa haklarını almamış olanların bulunmasına yardımcı olmak üzere Pansiyon Kasa’da Unutulan Alacaklar Merkezi 1999 yılından beri faaliyetlerini sürdürmekte olup, İsviçre’de çalıştıktan sonra bu ülkeden ayrılan, ancak Pansiyon Kasa haklarını almamış, alamamış veya böyle bir hakkı olup olmadığını bilmeyen vatandaşlarımızın, araştırmaya yardımcı olmak açısından, mümkünse:

• -AHV kartı (AHV ausweis)
• -Ücret bordrosu (Lohnausweis)
• -İş sözleşmesi (Arbeitsvertrag)
• -Sigortalı kimliği (Versichertenausweis)
• -Çalışma onay belgesi (Arbeitsbestätigung)

fotokopilerini de göndererek,
 

Zentralstelle 2.Säule
 

Belpstr.23, Postfach 5032
 

CH-3000 Bern/İsviçre
 

Tel:00-41-31-320 61 75
 

E-mail:sfbvg@be.aey.ch

adresine müracaat etmeleri gerekmektedir.

 

TÜRKİYE’YE KESİN DÖNÜŞTE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Ülkemize kesin dönüş yapacak vatandaşlarımızın İsviçre'den ayrılmadan önce yapmaları gereken işlemler aşağıda sıralanmıştır:

-Türkiye'de Sosyal Sigortalar Kurumu'na yapılacak prim transferi müracaatı sırasında istenen belgeler temin edilmelidir.

-Pansiyon Kasa haklarını toplu olarak almak için gerekli başvuru ve işlemler zamanında yapılmalıdır. Pansiyon Kasalar kaideten hak sahibi İsviçre'den ayrılmadan önce parayı ödemek için İsviçre'nin terk edileceğinin ilgili daireye bildirildiğine dair belgeyi (Abmeldung) istemektedirler.
Bu işlem (Abmeldung) ile İsviçre'deki oturma izni/yerleşme hakkı da geçerliğini kaybetmektedir.

-Okul çağinda çocuklar var ise, öğrenim belgelerinin denklik işlemi için T.C.Bern Büyükelçiliği Eğitim Müşavirliklerinden ( Tel: 031-352 23 28 veya 031-359 70 70) ile irtibat kurulmalıdır.

-Gümrük, hane nakli ve otomobil ithali konularında T.C.Bern Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliğinden (Tel:031-351 43 75) bilgi alınmalıdır.

-Vergi Dairesine (Steueramt) müracaatla vergi işlemleri halledilmelidir.

-Oturulan ev için kanuni süresine uygun çıkış bildirimi yapılmalı ve usulüne uygun olarak ev teslim edilmelidir.

-Varsa diger yerlerdeki üyelikler (örneğin, Otomobil Kulübü üyeliği gibi) için çıkış bildirimleri zamanında verilmelidir.

-Borç-alacak işlemleri İsviçre'den ayrılmadan önce tasfiye edilmelidir.

 

-İsviçre Sigorta Kurumlarından aylık alan (emeklilik, dul-yetim, malûliyet ve kaza sigortası aylığı) vatandaşlarımızın Türkiye adreslerini, dönüş tarihlerini, aylık aldıkları İsviçre Sigorta Kurumuna İsviçre'den ayrılmadan bir ay kadar önce yazılı olarak bildirmeleri gerekir. Aylıklarının havale edilmesini istedikleri Türkiye'deki banka hesap numarasını ve bankanın açık adresini de bildirmeleri uygun olur. İsviçre Sigorta Kurumları ödemeleri aylık olarak yapmakta ve aylıkları doğrudan hak sahibine göndermektedir.

 

PRİM TRANSFERİ HAKKINDA BİLGİLER

Türkiye-İsviçre Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin getirdiği imkanlar arasında prim transferi de yer almaktadır. 1 Haziran 1981 tarihinde yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik (Ek) Sözleşmesine göre İsviçre'yi kesin olarak terk eden vatandaşlarımızın talepleri üzerine , İsviçre'de sigortalı oldukları sürece İsviçre Yaşlılık-Ölüm (AHV) Sigortasına ödenen sigorta primleri işçi ve işveren payları birlikte Türkiye Sosyal Sigortalar Kurumuna (SSK) devredilmektedir. Primlerin Türk Sigortasına Kurumuna devredilmesi, diğer bir ifadeyle transfer edilmesi ile İsviçre Sigortasının sosyal güvenlikle ilgili sorumluluğu sona ermekte ve bu sorumluluğu Türk Sigortası üstlenmektedir.

Prim transferinin ve transfer edilen parayı alabilmenin şartları şunlardır:

İsviçre'yi terk etmek,

1. İsviçre'de iken yaşlılık-ölüm (AHV) ve malûliyet (IV) sigortası yardımlarından (Leistung) yararlanmamış olmak.
2. Türkiye'ye kesin dönüş tarihinden itibaren İsviçre'de sigortalı çalışılan ve işsizlik parası alınan süreleri yurtdışında bulunan Türk vatandaşlarının yurtdışında geçen sürelerinin sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi hakkında 3201 sayılı Kanuna göre borçlanmak
3. Sosyal Sigortalar Kurumuna müracaat ederek prim transferi talebinde bulunmak.
4. Prim transferiyurtdışı hizmet borçlanması birbiriyle bağlantılıdır.
5. Prim Transferi ve Hizmet Borçlanması İlişkisi:
6. 1 Haziran 1981 tarihinde yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik (Ek) Sözleşmesinin prim transferini düzenleyen 10-a maddesinin 3'üncü bendi aşağıdaki hükmü içermektedir:

Transfer edilen primler ve bu primlere ilişkin süreler, bir Türk aylığına hak kazanmada ve bu aylığın hesabında, Türk primlerine ve sürelerine eşdeğer sayılır. Transfer olunan primlerden Türk emeklilik sigortası çerçevesinde sigortalı veya hak sahibi yararına hiç bir menfaat sağlanmıyorsa, yetkili sigorta kuruluşu transfer edilmiş olan primleri ilgili kimselere öder.

Bu madde hükmü ile transfer edilen primlere ait sürelerin Türk emeklilik sigortası çerçevesinde değerlendirilmesi esas alınmakta ve prim sahibinin yararına hiçbir menfaat sağlanamaması halinde transfer edilen primlerin ilgiliye ödenmesi öngörülmektedir.

Diğer taraftan, 22 Mayis 1985 tarihinde yürürlüğe giren Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkındaki 3201 sayılı Kanunda ise, transfer olunan primlere ait sürelerin tamamını bu kanuna göre borçlananlara transfer edilen primlerin tamamının, transfer edilen primlere ait sürenin bir kısmını borçlananlara ise borçlanılan süreye isabet eden orandaki miktarının iade edilmesi hükmü yer almaktadır.

Sosyal Güvenlik (Ek) Sözleşmesi ve 3201 sayılı Kanunun belirtilen hükümleri uyarınca uygulamada Prim transferi ile yurtdışı hizmet borçlanması birbiriyle bağlantılı olarak yürütülmektedir.

İsviçre'deki yaşlılık-ölüm sigortası (AHV) primlerinin tamamını transfer yoluyla alabilmek için, İsviçre'de sigortalı geçen sürelerin tamamını 3201 sayılı Kanuna göre borçlanıp ödemek gerekmektedir.

İsviçre’de geçen hizmetlerin tamamının değil de yalnız bir kısmının borçlanılması durumunda , transfer edilen primlerin borçlanılan orandaki bölümü dışında kalan miktarı iade edilmemekte ancak, iade edilmeyen primlere denk düşen süreler Türkiye’de çalışılmış kabul edilmektedir.

Borçlanma ve prim transferi başvurusu ikâmet edilen vilayetteki Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılabileceği gibi, doğrudan Ankara’daki Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı'na (Mithatpaşa Cad.No:7, 06437 Sıhhiye/Ankara) yapılabilmektedir. Transfer işlemleri ortalama 6 ay - 1 yıl sürmektedir.

Transfer edilen primler yalnız Yaşlılık-Ölüm Sigortası(AHV) için ödenen primler olup, işçi-işveren payı olarak aylık brüt kazançtan kesinti oranları yıllar itibariyle aşağıda gösterilmiştir:

Yaşlılık-Ölüm Sigortası	(AHV) Primleri
1969 yılına kadar	%4.0
1969-1972	%5.2
1973-Haziran 1975	%7.8
1 Temmuz 1975'ten beri	%8.4

 

Yurtdışı hizmet borçlanması günlük tutarı çapraz kur üzerinden yapılacak hesapla borç İsviçre Frangı olarak ödenebilir. Hizmet borçlanması karşılığının transfer edilen primlerden kesilmesini istemek veya peşin olarak ödemek mümkündür.

Kesin dönüş yapan vatandaslarımızın PRİM TRANSFERİ ve YURTDIŞI HİZMET BORÇLANMASI başvuruları için beraberlerinde götürmeleri gerekli belgeler:

• İsviçre Sosyal Sigorta Kartı (AHV-Versicherungsausweis/AVS-Certificat d'assurance)
• İsviçre Yabancılar Kimlik Kartının (Ausländerausweis/Identitätskarte) fotokopisi
• Sigortalı hizmet sürelerinin ve kazancının tamamını gösteren belge: Gesamt-Kontoauszug/l'extrait du compte; Bu belge yetkili sigorta kurumunca (AHV-Ausgleichskasse/AVS-Caisse de compensation) talep üzerine düzenlenir.
• Pasaport (Yurda giriş sırasında giriş damgası bastırılması gerekir.)
  Nüfus Cüzdanı ve ayrıca Nüfus Müdürlüğünce düzenlenmiş olan Aile Nüfus Kayıt Örneği
• Son iş yerinin verdiği iş belgesi (Arbeitsbescheinigung-Bonservis). Bu belge kesin dönüş yapılan yıl içerisinde çalışması olanlar için gerekli olup,daha önceki işyerlerinden belge almaya gerek yoktur.
• Kesin dönüş yapılan yıl içinde işsizlik parası alınmış olması halinde, buna dair belgeler.
• Türkiye'de hizmeti olanların bunlara ait belgeleri.

 

Çifte Vatandaşlık Statüsünde Olanların Prim Transferi

Türk ve İsviçre vatandaşlığına sahip çifte vatandaşlar İsviçre’yi kesin olarak terk ettikleri ve Türk vatandaşlıkları hayatlarında daha ağırlıklı olduğu takdirde, prim transferi talebinde bulunabilmektedirler.

İsviçre için yetkili kurum olan ve Cenevre’de bulunan İsviçre Sosyal Sigortalar Kurumu (Schweizerische Ausgleichskasse) 30.07.1996 tarihli yazısı ile; çifte vatandaşlığa sahip olanların prim transferi müracaatları incelenirken, sigortalının ikâmetinin Türkiye’de olması ve İsviçre’ye geri dönmeyi düşünmemesinin esas olduğunu, eğer prim transferi talebinde bulunan çifte vatandaşın ödemiş olduğu primlere dayanarak hak talebinde (Leistung) bulunabilecek İsviçre’de ikâmet eden yakınları (eş, çocuk) varsa, prim transferi talebinin kesinlikle reddedileceğini bildirmiş bulunmaktadır.

 

TÜRKİYE'DE GEÇEN SİGORTALI HİZMETLERİN İSVİÇRE'DE BAĞLANACAK MALÛLİYET AYLIĞINA (IV-RENTE) ETKİSİ

İsviçre Sigortasından hizmet sürelerine bağlı olarak malûliyet aylığı (IV-Rente) talebinde bulunacak vatandaşlarımızın Türkiye'de sigortalı hizmet süreleri var ise, bu süreleri belgeleyerek İsviçre Sigortasına bildirmeleri halinde, sözkonusu süreler aylıkların hesabında dikkate alınmakta ve böylece daha yüksek malûliyet aylığı (IV-Rente) bağlanması mümkün olmaktadır.

Türkiye'deki sürelerini, malûliyet aylığı (IV-Rente) bağlanırken bildirmemiş olanlara, bunu sonradan bildirdikleri takdirde geriye doğru birikmiş farkların en fazla 5 yıllık süresi toptan olarak ödenmektedir.

 

MALÛLİYET AYLIĞI (IV-RENTE) ALANLARIN TÜRKİYE'YE KESİN DÖNÜŞ YAPTIKLARINDA 3201 SAYILI KANUNA GÖRE BORÇLANMALARI

Malûliyet aylığı (IV Rente) almakta olan vatandaşlarımız, kesin dönüşlerinde diledikleri takdirde yurtdışında geçen sürelerini 3201 sayılı Kanuna göre borçlanmak suretiyle değerlendirip, şartları yerine geldiğinde Türk sigortasından aylık talep edebilmektedirler.

Malûliyet aylığı (IV Rente) talebinde bulunacak vatandaşlarımızın, bu taleplerinden önce en son bağlı oldukları sigorta kurumundan (AHV-Ausgleichskasse/AVS-Caisse de compensation) sigortalı hizmet cetveli (Gesamt-Kontoauszug/l'extrait du compte) düzenlettirmeleri gerekmektedir.