Soru 1: Avusturya’dan emekli olma konusunda bilgi verir misiniz?
Cevap 1: Avusturya mevzuatına göre toplam 180 ay sosyal güvenlik primi ödeyen sigortalılar, yaş koşulunu yerine getirmeleri halinde emeklilik hakkını elde edebilmektedir. Sigortalı olarak geçmesi gereken çalışma sürelerinin hesaplanmasında ülkemizde geçen süreler de dikkate alınmaktadır. Yaşlılık aylığı asgari yaş sınırı kadınlarda 60, erkeklerde ise 65’dir.
Soru 2: Avusturya’da bir firmada çalıştım. İşletme emekli aylığı almak için hangi şartlar aranmaktadır. Kısaca bilgi verir misiniz?
Cevap 2: İşletme Emekli Aylığı sistemi Avusturya`da yaygın değildir. Bununla birlikte az sayıda işletme toplu sözleşme hükümlerine bağlı olarak, çalışanlarına işletme aylığı imkanı sunmaktadır. Avusturya İşletme Aylığı Kanunu gereğince işletme aylığı;
* Bir işverenin, 25 yaşını tamamlamış işçisine, zorunlu sosyal sigortadan hak kazanılan aylığı tamamlayıcı mahiyette bir işletme aylığı bağlayacağı vaadinde bulunmuş olması,
* Vaadin yapıldığı tarihten sonra işveren ve işçinin, Kanuna göre en fazla 10 yıl olmak üzere iş akdinin belirli bir süre -bekleme süresi- devam etmesini kararlaştırmış olmaları ve bekleme süresinin dolması,
* Zorunlu sosyal sigortadan aylık bağlanmış olması halinde ödenmektedir.
Soru 3: Türkiye’de ikamet ediyorum. Avusturya’dan bağlanan emekli aylığım kesildi, ne yapmam gerekir?
Cevap 3: Türkiye´de mukim bir iştirakçi, Avusturya`dan bağlanan emekli aylığının kesilmesi halinde, aylığı ödeyen Avusturya Sigorta Kurumuna doğrudan başvurabileceği gibi, Müşavirliğimize/Ataşeliğimize müracaat edip, aylık kesilme nedenini öğrenebilir. Aylık ödenmesinde esas alınan ''Yaşam Belgesi”nin zamanında yetkili kuruma iletilmemiş olması, en sık rastlanan aylık kesilme nedenidir.
Soru 4: Avusturya’dan aldığım yetim aylığı Türkiye’ye dönersem kesilir mi?
Cevap 4: Hayır. Yetim aylığınız Türkiye’ye dönmeniz halinde de ödenmeye devam eder.
Avusturya mevzuatına göre yetim aylığı, kaideten çocukların 18. yaşlarını doldurdukları tarihe kadar; 18 yaşını doldurmuş olanlara ise
* Çalışma güçlerinin büyük kısmını alan bir okul veya meslek eğitimine ya da yükseköğrenime devam ettikleri sürece 27.yaşlarını tamamladıkları tarihe kadar
* 18 yaşın doldurulmasından önce ya da bir okul veya meslek eğitimi süresinde bir hastalık veya özürlülük hali nedeniyle çalışamaz durumda olmaları halinde, bu durumun devam ettiği sürece ödenmektedir.
Soru 5: Türkiye’ye kesin dönüş yapmak istiyorum. Ödediğim primlerin iadesi veya SGK’ya transferi mümkün müdür?
Cevap 5: Hayır. Avusturya mevzuatına göre prim iadesi veya transferi uygulaması bulunmamaktadır.
Soru 6: Türkiye’ye kesin dönüş yapmak istiyorum. Sosyal haklarım nelerdir ve bunları nasıl kullanabilirim?
Cevap 6: Aşağıdaki hususların dikkate alınması tavsiye olunur:
* Avusturya mevzuatının öngördüğü sigortalılık süresini tamamlamış iseniz, ileride yaş koşulunu yerine getirdiğinizde yaşlılık aylığı hakkınız bulunmaktadır.
* Türkiye’ye döndükten sonra bir malullük hali ortaya çıkarsa, Avusturya mevzuatına göre malul sayılmanızın yanı sıra, anılan ülke sigortalılık süresi koşulunu yerine getirmeniz kaydıyla malullük aylığı hakkınız saklıdır.
* İşletme içi emeklilik sistemine dahil olan vatandaşlarımız, bu sistem kapsamındaki ödemelere ilişkin ön bilgiler almak ve Türkiye ikamet adresini bildirmek üzere yetkili işletme kasasına başvurmaları yararlı olacaktır.
* İşsizlik sigortası kapsamında yapılan yardımların Türkiye’de sürdürülmesi mümkün değildir. Aynı şekilde, bakım yardımı ile emekli aylıklarına ilaveten ödenen dengeleme zammı da daimi yurtdışı ikamet süresinde kesilmektedir.
Soru 7: Avusturya’da ikamet ediyorum. Avusturya’dan aldığım emekli aylığım borçlanma yoluyla Türkiye’den emekli olmama bir engel teşkil eder mi?
Cevap 7: Hayır. Avusturya’dan alınan emekli aylığı borçlanma yoluyla Türkiye’den aylık alınmasına engel teşkil etmez. Ancak, Avusturya’dan alınan aylığa ilaveten bir dengeleme zammı (Ausgleichzulage) ödenmesi halinde, bu yardım kamu kaynaklarından finanse edildiğinden, Türkiye’den alınan aylık dengeleme zammına mahsup edilecek ve bu zam, aynı miktarda eksiltilecektir.
Ayrıca Avusturya’da mukim emekliler, Türkiye aylıklarının % 5,1’i oranında ilgili Avusturya Sağlık Sigorta Kurumuna prim katkısı yapmak zorundadır.
Soru 8: Avusturya’da halen aktif olarak çalışıyorum, yurtdışı hizmetlerimi borçlanmam halinde Türkiye’den de emekli aylığı bağlanır mı?
Cevap 8: Hayır. Yurtdışında bulunan ve borçlanma yapan vatandaşlarımıza emekli aylığı bağlanabilmesi için;
a) Yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesi,
b) İkamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları gerekmektedir.
Soru 9: Avusturya’da çalıştıktan sonra Türkiye’ye döndüm, hizmet belgesini nasıl temin edebilirim?
Cevap 9: Avusturya Emeklilik Sigorta Kurumu (Pensionsversicherungsanstalt/PVA, Friedrich-Hillegeist-Straße 1, 1021 Wien/Avusturya), sigortalılık tescil belgesi taleplerinde sigortalının veya geride bıraktığı hak sahiplerinin doğrudan başvuruda bulunmasını; ayrıca, talep dilekçesine nüfus kayıt örneği aslının da eklenmesini istemektedir.
Ayrıca Avusturya’daki Müşavirlik/Ataşeliklerimize de müracaatta bulunarak yardım talebinde bulunulabilir.
Soru 10: Türkiye’ye kesin dönüş yaptım, Avusturya’da ev hanımı olarak ikamet ettiğim süreleri gösterir ikamet belgesini nasıl temin edebilirim.
Cevap 10: İkamet sürelerinizi gösterir ikamet kayıt belgelerini (Meldezettel) Avusturya’daki ikamet kayıt dairelerinden temin edebilirsiniz. İkamet kayıt dairelerinin adreslerini bilmiyorsanız bu bilgileri Avusturya’daki Müşavirlik/Ataşeliklerimizden öğrenebilirsiniz.
Ayrıca, ev kadını olarak geçen sürelerin borçlanılmasında, ev kadınlarının yurtdışında oturduklarına dair alacakları ikamet belgesi, ayrıca aşağıda belirtilen belgelerden biri ile teyit edilecektir.
1) İkamet belgesinin Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca veya yurtdışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesi.
2) Çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlik veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilciliklerince ikamet belgesine istinaden düzenlenecek belge.
3) Yukarıdaki 1 ve 2 nci maddelerde belirtilen belgeler temin edilemiyorsa yurtdışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi ya da emniyet müdürlüklerinden alınacak yurda giriş-çıkış çizelgesi.
Kanuna göre yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerin pasaport fotokopisi veya emniyet müdürlüklerinden alınacak yurda giriş-çıkış çizelgesi ile borçlanılması halinde, sadece yurtdışında bulunulan süreler borçlandırılacak, pasaport fotokopisi veya yurda giriş-çıkış çizelgesinden ülkemizde bulunulduğu tespit edilen süreler hiçbir şekilde borçlandırılmayacaktır.
Söz konusu belgelerin, borçlanma başvurusu sırasında Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne ibraz edilmesi gerekmektedir.
Soru 11: Türkiye’de sahip olduğum meslek diploması Avusturya’da geçerli midir? Bu diplomanın denkliği nasıl sağlanır?
Cevap 11: Ülkemizden almış olduğunuz meslek diploması Avusturya’da doğrudan geçerli olmayıp, denklik işleminin yaptırılması gereklidir. Almış olduğunuz eğitimin türüne göre Avusturya’da denklik işlemleri farklı kurumlar tarafından yapılmaktadır.
Yabancı ülkelerde alınmış yükseköğrenim diplomalarının ve unvanların denklik işlemleri için bilgi vermek üzere Federal Bilim ve Araştırma Bakanlığı nezdinde Ulusal Bilgi MerkeziEnic Naric Austria- kurulmuştur. Buradan ayrıntılı bilgi almak mümkündür (E-posta: naric@bmwf.gv.at).
Yükseköğrenim diplomalarının denkliği işlemlerinde yetkili kuruluş, bahse konu öğrenimin Avusturya’da yapıldığı üniversite ya da yüksekokuldur. Başvurunun buraya yapılması gereklidir.
Orta öğrenim (genel liseler, anadolu teknik liseleri, endüstri ve ticaret meslek liseleri) diplomalarının denklik işlemleri için yetkili kuruluş Federal Eğitim, Sanat ve Kültür Bakanlığı (Bundesministerium für Unterricht, Kunst und Kultur (e-posta: ministerium@bmukk.gv.at) olup, başvurunun bu Bakanlığa yapılması gereklidir. Çıraklık Eğitimi diplomalarının tanınması için yetkili kuruluş Federal Ekonomi, Aile ve Gençlik Bakanlığı, Meslek Eğitim Dairesi’dir (Bundesministerium für Wirtschaft, Familie und Jugend, Abteilung I/4,Berufsausbildung (E-posta: post@i4.bmwfj.gv.at). (Kaynak: Dış İlişkiler ve Yurtdışı İşçi Hizmetleri Genel Müdürlüğünotları)
Not: Sosyal güvenlikle ilgili tüm soru ve sorunlarınız için ücretsiz olarak Dünya Emeklilik Merkezi'nin +90 507 100 60 89 - +90 (224) 888 00 70 nolu telefonları ile https://www.facebook.com/dunyaemeklilikmerkezi - http://www.dunyaemeklilik.com adresimizden bilgi alabilirsiniz.
DÜNYA EMEKLİLİK MERKEZİ'NE NASIL ULAŞIRIM?
Beyazıt Mah. Taraklı Sk. Canlı İş Merkezi
No:19 K:6 D.11/12 Yıldırım /BURSA
Adres tarifi : Duaçınarı Metro istasyonu karşısı / Bursa Tapu Müdürlüğü Yanı
Tel. : +90 (224) 888 00 70 - +90 (224) 250 00 20
Gsm : +90 507 100 60 89
WhatsApp Danışma Hattı : +90 507 100 60 89